Een condensatiereactie is een chemische reactie, waarbij twee moleculen zich met elkaar verbinden. Bij deze reactie komt dan een kleine molecule als bijvoorbeeld water vrij.
De condensatiereacties spelen in de organische chemie een belangrijke rol en is bovendien essentieel bij de chemie in het alledaagse leven. Het speelt een belangrijke rol bij het vormen van vetzuren en het onderling binden van aminozuren (zoals in de afbeelding hierboven is weergegeven).
In de reactie wordt de verbinding tussen de beide moleculen tot stand gebracht door de blauwe waterstof (H) en zuurstofatomen (O) af te scheiden. Daardoor ontstaat een peptidebinding tussen een koolstof (C) en een stikstof (N) atoom.
Doordat zoals in bovenstaand voorbeeld aan de linkerkant van beide moleculen een amine-groep (NH2) en aan de rechterkant een zuurgroep (COOH) bevindt, blijft aan beide kanten van de nieuwe molecule een van beide groepen over. Op deze manier kunnen soortgelijke nieuwe moleculen zich opnieuw verbinden en wordt de keten steeds langer. Dit verschijnsel wordt polymeriseren genoemd.
Tegenwoordig wordt ervan uitgegaan dat bij het ontstaan van het eerste leven (abiogenesis) condensatiereacties er mede voor zorgden dat de eerste organische stoffen ontstonden die als bouwblokken voor het latere leven gingen fungeren. De aminozuren konden door polymerisatie doorgroeien naar eiwitten, RNA en DNA.
Meer informatie:
Reaktionsmechanismen – Organische Reaktionen, Stereochemie, Moderne Synthesemethoden, R. Brückner, 2004