De beschaving komt vanuit het Midden-Oosten steeds verder naar het westen. Eerst stichten de Grieken een wereldrijk, dat na enige tijd van hen wordt overgenomen door de Romeinen. Dit rijk houdt ongeveer vijf eeuwen stand. Voor West-Europa eindigt daarmee de prehistorie en wordt de eerste geschiedenis door Romeinse geschiedschrijvers vastgelegd.
Toch bieden de geschreven bronnen over deze periode, die vanaf de geboorte van Christus tot halverwege de vijfde eeuw na Christus duurt, nog steeds fragmenten van de grotere geschiedenis. Archeologie kan meer informatie bieden uit allerlei vondsten uit deze periode.
Het deltagebied in onze Lage Landen was voor de Romeinen een belangrijke uitvalsbasis voor veldtochten in het noorden van Europa. Ook op de Veluwe zijn de resten van verschillende Romeinse marskampen ontdekt bij Ermelo en Beekbergen. In 47 na Christus werd de Rijn definitief de rijksgrens van het Romeinse rijk. Langs de grensrivier werden talrijke forten gebouwd die deze nieuwe grens beschermden.
Overigens viel het mee met de vijandigheid langs deze grens. Er werd gewoon handel gedreven met elkaar, zoals blijkt uit het vele aardewerk. De Romeinen legden bovendien goede wegen aan en zorgden voor veiligheid binnen hun grenzen, waardoor handel drijven gemakkelijker was en handelaren grotere afstanden konden overbruggen met hun waren.
Daarnaast konden Germanen als foederati in dienst treden van het Romeinse leger en daarmee konden ze een aardig bezit verwerven. Na wat langere tijd ontstond er ook steeds meer zelfbestuur in de gebieden langs de grens. De Romeinse militaire macht liep aanzienlijk terug en op deze manier konden de Romeinen bevriende stammen gebruiken om de grensgebieden te bewaken en te verdedigen.
Op deze manier brokkelde het Romeinse rijk langzamerhand steeds meer af. In de tweede helft van de derde eeuw vielen Germaanse stammen steeds vaker het Romeinse gebied binnen. De Germaanse Merovingen (later Franken) trokken definitief de rivieren over en vestigden zich eerst in Vlaanderen en bereiden later hun rijk verder uit over West-Europa. Het begin van de Middeleeuwen.
Meer informatie:
Pax: War and Peace in Rome’s Golden Age, Tom Holland, 2023
The Decline and Fall of the Roman Empire, Edward Gibbon