Geert Hofstede heeft veel onderzoek gedaan naar cultuur binnen organisaties. Een van de modellen die hij daarbij gebruikt is het Ui-model, waarin hij vier aspecten onderkent, waarvan de buitenste voor buitenstaanders te zien zijn en de binnenste dieper verankert zijn en daarmee ook minder goed te veranderen.
Het ui-model is bedoeld om de cultuur van de organisatie te identificeren en te beschrijven. Hofstede gaat uit van de vier lagen waarmee de organisatiecultuur kan worden geduid. Het model daagt uit om door de oppervlakkige lagen te dringen om de kern van de bedrijfscultuur te bereiken. De vier lagen worden hierna kort beschreven.
Symbolen
De meest zichtbare cultuurelementen in de organisatie zijn de symbolen. Het gaat om de aspecten die je waar kunt nemen. Hoe zijn medewerkers gekleed, hoe gaan ze met elkaar om, hoe ziet het kantoor eruit op welke manier spreken ze elkaar aan. Het geeft vaak een eerste indruk aan anderen en zijn bovendien de aspecten die het eenvoudigst te veranderen zijn als dat nodig is.
Helden
Hofstede doelt hiermee op de belangrijke personen binnen de organisatie. Het zijn de mensen die de missie en visie in de organisatie bepalen en ook een belangrijke invloed hebben op de managementstijl. Vaak spiegel de medewerkers zich aan deze helden, waardoor ze een rolmodel worden binnen de organisatie.
Rituelen
Hierbij gaat het om gebruiken binnen het bedrijf die belangrijk zijn voor de cultuur, maar niet aan het resultaat van het bedrijf hoeven bij te dragen. Hoe gaat de organisatie om met jubilarissen, houdt het regelmatig gezamenlijke bijeenkomsten en uitjes, worden successen gevierd, en dergelijke.
Waarden
Hierbij gaat het om de waarden, normen en grondbeginselen binnen de organisatie. Deze worden meestal niet expliciet verwoord, maar zijn eigenlijk ongeschreven gedragsregels. Wanneer die overtreden worden, worden de medewerkers erop aangesproken. Ook kunnen het onuitgesproken verwachtingen zijn als: “We gaan pas naar huis als het werk af is”.
Meer informatie:
Bedrijfscultuur – Diagnose en beïnvloeding, Sanders, G., et al, 2005