Het lijkt wel of de consultancy-kantoren steeds groter worden. Veel bedrijven maken gebruik van hun diensten. Er worden steeds meer vraagtekens geplaatst bij het effect van die diensten voor de organisaties. Mariana Mazzucato en Rosie Collington schreven een boek over de effecten van consultants op een organisatie.
De markteconomie domineert momenteel al decennia lang samenlevingen over de hele wereld. Het zijn niet de adviesbureaus die de problemen van dat kapitalisme hebben veroorzaakt, maar deze tendens heeft wel verstrekkende gevolgen. Steeds meer worden allerlei aspecten van het openbare leven in geld uitgedrukt, publieke organisaties worden uitgehold. Ondanks alle goede bedoelingen wordt de welvaart steeds ongelijker en zijn we inmiddels in een klimaatcrisis beland. De adviesbranche heeft er echter wel mede vorm aan gegeven en van geprofiteerd.
De adviesbranche is vooral gericht op het eigen gewin en minder op het ontwikkelen van de bedrijven en overheden die ze zeggen te ondersteunen. Deze bedrijven worden steeds afhankelijker van de diensten van de adviesbranche en dat komt die branche goed uit, want het levert tot aanmerkelijk hogere omzetten en winsten. Het gevolg is echter dat de organisaties die op grote schaal gebruik maken van deze diensten hun eigen kennis en kunde onvoldoende op peil houden en daardoor nog sterker afhankelijk worden van de externe tarieven.
En ja, er zijn voldoende oproepen om intern te investeren en te zorgen dat medewerkers direct kunnen reageren als het nodig is, maar deze worden vaak terzijde geschoven met alle gevolgen van dien. Daarnaast hebben een aantal organisaties als gevolg van eerdere bezuinigingen (die werden aangeraden door? juist externe adviseurs) ook niet meer de fondsen om voldoende goed personeel aan te trekken om deze klus intern te kunnen klaren.
Natuurlijk moeten overheden samen met bedrijven de grote uitdagingen van vandaag het hoofd bieden. Maar dat betekent wel dat die organisaties zelf het woord moeten voeren en niet door adviseurs moeten worden beïnvloed. Bovendien holt het in verregaande mate steunen op externe adviseurs de organisaties van binnen uit. De interne mensen die voldoende kennis en kunde hebben om een goed voorstel neer te leggen worden gepasseerd en externe adviseurs worden eerder geloofd. Een gemiddelde professional zal dan al snel zijn of haar conclusies trekken en een andere baan zoeken.
Het boek biedt een onthutsend inzicht in de gevolgen van externe adviseurs voor de organisaties die hen inhuurt. Alhoewel dit boek vanuit de Amerikaanse praktijk is geschreven, zijn veel van de bevindingen ook op de Nederlandse praktijk van toepassing. Dat een aantal adviesbureaus na het uitkomen van het boek direct aangaven dat de Amerikaanse en Nederlandse situatie heel anders zijn geldt maar deels. Overigens zegt de reactie eigenlijk al genoeg. Wanneer de feitelijke waarheid geweld aan was gedaan hadden ze er wel anders op gereageerd.
Meer informatie:
THE BIG CON – How the Consulting Industry Weakens our Businesses, Infantilizes our Governments
and Warps our Economie, Mariana Mazzucato and Rosie Collington, 2023